
چگونه نویسنده شویم؟ ممکن است این سؤال از دغدغههای همیشگی شما هم باشد. قبلاً در سری مطالب «چگونه نویسنده شویم» به معرفی منابع مناسب برای آموزش نویسندگی پرداخته بودم؛ اما در این مقاله دربارۀ بسیاری از نکاتی مرتبط با یادگیری نوشتن و نویسندگی سخن خواهم گفت. ضمناً در انتهای برخی نکات لینک برخی مقالات دیگر را نیز افزودهام تا اگر کنجکاو بودید، بیشتر مطالعه کنید.
در ادامه دربارۀ همۀ انواع سبکهای نویسندگی -از تولید محتوا برای اینترنت و شبکههای اجتماعی تا نوشتن پروپوزال و مقاله و کتاب نوشتن به زبان انگلیسی- نکاتی آورده شده که محور اصلی آن نویسندگی خلاق است. هدف فراهم آوردن جعبه ابزاری از مطالب و تمرینهای گوناگون برای تقویت مهارت نگارشی شماست.
چه نویسنده هری پاتر (جی کی رولینگ) الگوی شما باشد، چه نویسنده بوف کور (صادق هدایت)، بههرحال توی این ۵۵ نکتۀ رنگارنگ، میتوانید چیزهای دندانگیری را پیدا کنید. ضمناً این نکات هیچ ترتیب خاصی ندارد، هر طور که دوست دارید بخوانید.
۱
آیا فارسی را خوب بلدید؟
برای ما، بلد بودنِ زبان فارسی موضوعی بدیهی است. چون از خردسالی زبان را آموختهایم، گمان میبریم زبان هم مثل یکی از اعضای بدن چیزیست که از شکم مادر با ما زاده شده. و به همین خاطر جادوی زبان را نادیده میگیریم. غالباً متوجه نیستیم که زبان یکی از شگفتانگیزترین دستاوردهای بشری است. و چیزی است که بعد از میلیونها سال زندگی بشر بر روی کره زمین شکل گرفته است. به این توجه نمیکنیم که زبان اصلیترین و مهمترین ویژگی متمایزکنندۀ انسان از سایر موجودات است.
نویسنده فردی است که به اهمیت و شگفتی زبان واقف است.
درست است که ما فارسی حرف میزنیم، اما زبان فارسی را نشناختهایم. و نویسنده کسی است که زبان را میشناسد، زبانآور است و بیشتر و بهتر از سایرین از امکانات و ظرفیتهای زبان بهره میبرد.
بنابراین در گام اول بهتر است برای آموختن فارسی وقت بگذاریم، و بدانیم که «هر کلمه یک ثروت است.»
مطالعه بیشتر دربارۀ این نکته:
کلمهبرداری | یک روش ساده برای افزایش دامنه واژگان و تسلط کلامی+کلیپ آموزشی
یک پیشنهاد ساده و مهم برای پرورش هوش کلامی
۲
اگر استعداد نداشته باشم…
اگر واقعاً شیفته و تشنۀ نوشتن هستیم، باید نگرانی به خاطر کمبود استعداد در نوشتن را کنار بگذاریم. نویسنده مینویسد، حتی اگر تمام عالم به او ثابت کنند که هیچ استعدادی برای نوشتن ندارد.
رابرت بنچلی میگوید:
«پانزده سال طول کشید تا بفهمم استعداد نوشتن ندارم، اما دیگر نتوانستم این کار را رها کنم چون بیش از حد معروف شده بودم.» (+)
پس به جای استعداد، به نوشتن فکر کنید. نه! به جای فکر کردن به نوشتن، بنویسید.
مطالعه بیشتر دربارۀ این نکته:
استعدادیابی نویسندگی | تست آنلاین استعداد نویسندگی و تولید محتوا
۳
اهمیت یادداشتهای روزانه
اصلاً چه کسی گفته در ابتدای کار وقتی هنوز تازهکار و نابلد هستیم باید به نوشتن کتاب و مقاله بپردازیم؟
در اوایل شروع نوشتن و تمرین نویسندگی بهتر است به نوشتن یادداشتها و خاطرات روزانه اکتفا کنیم. اگر یادداشتنویسی را به عادت ثابت خودمان تبدیل کنیم، اولین قدم جدی و اثربخش را برای نویسنده شدن را برداشتهایم.
تولستوی نیز با سالها نوشتن دربارۀ خودش اعتماد به نفس لازم برای نوشتن شاهکارهایش را به دست آورد. او پیش از نوشتن شاهکارهایش، بیش از یک دهه به نوشتن یادداشتهای روزانه پرداخت.
مطالعه بیشتر دربارۀ این نکته:
یادداشتنویسی روزانه به مثابه شکستن شاخ غول!
نوشتن یادداشتهای روزانه برای سیاحت درون | از کتاب خودخواهی مقدس
یادداشتهای روزانه چگونه خواندنی میشوند؟
۴
کلیشهای ننویسید
فکر کردن به اینکه دیگران دربارۀ کارمان چه خواهند گفت ما را کلیشهای و سطحی میکند. اگر مدام به فکر تایید و تصدیق دیگران باشید جلوی آزادی و خلاقیت خودتان را میبندید.
با بیتوجهی به نظر و سلیقۀ دیگران و بدون خیالبافی دربارۀ نتیجۀ کار بنویسید. اگر دست خودتان را باز بگذارید و فقط به آموختن و تمرین مداوم متعهد باشید، موفقیت در زمینۀ نویسندگی خودش به سراغتان میآید. اگر هم نیامد شما ضرری نکردهاید، از کار موردعلاقهتان به حد کافی لذت بردهاید. این بزرگترین پاداش است.
نوشتۀ زیر یکی از بهترین تعریفهای مفهوم کار کلیشهای است، من این یادداشت را چسباندهام روی دیوار اتاقم:
۵
خواندن، نوشتن، خواندن، نوشتن
پلینی میگوید هیچ روزی نباید بدون نوشتن سپری شود.
اگر خواندن و نوشتن به عادت روزانه و خدشهناپذیر شما تبدیل شود، مسیر حرفهای شدن را با سرعت بیشتری طی میکنید.
وقتی از نوشتن خسته شدید سراغ خواندن بروید و وقتی از خواندن خسته شدید سراغ نوشتن بروید. با حفظ این الگو سرعت رشد خودتان را چند برابر میکنید.
مطالعه بیشتر دربارۀ این نکته:
صفحات صبحگاهی: بهترین عادت برای شروع نویسندگی
کتاب خریدن و کتاب خواندن | راهنمای کامل یک شکارچی کتاب!
با این ایده حتی یک روز هم از نوشتن دور نمیشوید
۶
افراط کنید!
کار نیکو کردن از پر کردن است. افراط در یادگیری مهارتی که دوست داریم میتواند یکی از هوشمندانهترین کارهایی باشد که در تمام عمرمان میکنیم.
زیادهروی در نوشتن شهامت و مهارت نوشتاری ما را برای نوشتن از چیزهایی در سر میپرورانیم بیشتر میکند.
غرق شدن در هر کاری اولین گام تمایز در آن کار است.
افراطی نوشتن یعنی توی حمام و دستشویی و مترو هم در حال نوشتن باشیم!
مطالعه بیشتر دربارۀ این نکته:
به شرط نوشتن | راهکاری برای نگارش پارتیزانی
شما هم دوست دارید دائمالدفترچه باشید؟
علاوه بر صفحات صبحگاهی چه تمرین دیگری انجام بدهیم؟ (۱۱ پیشنهاد متفاوت)
۷
سؤالنویسی خلاقانه
حتما شما هم از این قبیل سؤالها شنیدهاید: «اول دیوار بود یا تابلو؟» یا «اول مرغ بود یا تخم مرغ؟»
این نوع سوالها شاید در نگاه اول عجیب به نظر برسد. اما پاسخ به آنها گاهی میتواند باعث خلق ایدههای تازه بشود.
سؤالنویسی یکی از بهترین تمرینهای نویسندگی است. دربارۀ هر چیزی که دوست دارید سؤال طرح کنید؛ سؤالات منطقی و سؤالات فرامنطقی.
مهم این است که خودتان را به پرسیدن سوال عادت بدهید. هر وقت حس کردید ایده ندارید خودتان را مجبور کنید که حداقل ۲۰ سوال مختلف بنویسید. همین تمرین کمک میکند تا نوشتن برایتان راحتتر شود.
کیفیت سؤالها را ارزیابی نکنید. مهم طرح مکرر سؤال است.
مرحلۀ بعدی پاسخ دادن به سوالهاست. صرفاً به همۀ سؤالها جواب منطقی ندهید. برای خلق اثر ادبی بیشتر به جوابهای فرامنطقی نیاز دارید. بسیاری از شعرها و داستانهای خلاقانه پاسخی است به سؤالی که نویسنده برای دریافت جواب آن کنجکاو بوده.
جواب شاعرانه و طنازانه و فیلسوفانه فرقی ندارد. مهم این است که شما هیچ سؤالی را بیجواب نگذارید و از تخیل خودتان برای پاسخ به سؤالهای استفاده کنید.
مطالعه بیشتر دربارۀ این نکته:
۸
راز در همین یک نکته است
اگر به این نکته توجه عملی و جدی داشته باشیم گام بزرگی برای برای نویسنده شدن برداشتهایم: بهتر است حین نوشتن پیشنویس اولیۀ هر متنی با نهایت سرعت پیش برویم و تا حد ممکن دستمان را از قلم یا کیبورد جدا نکنیم.
آزادانه و تا آنجا که ممکن است پیوسته و بهسرعت بنویس و همۀ چیزها را به روی کاغذ بریز. هیچگاه تصحیح و بازنویسی نکن تا زمانی که کُل کار نوشته شود. بازنویسیِ مرحله به مرحله معلوم شده است که نوعی بهانه برای ادامه ندادن است. این مسئله همچنین جریان و ریتم کار را، که میتواند فقط از نوعی تداعی ناآگاهانه با موضوع به دست آید، کُند میکند.
|جان اشتاین بک|
با اینکار منتقد درون خودمان را ساکت میکنیم، و اجازه نمیدهیم نشخوارهای ذهنیِ ناامیدکننده در کارمان وقفه ایجاد کند.
مطالعه بیشتر دربارۀ این نکته:
نوشتن راحت میشود: این تنها نکته مهمی است که برای نوشتن به آن نیاز دارید+ویدیو
از این ۶ کار بپرهیزید تا نوشتن کلافهتان نکند
۹
حرف استیون کینگ
استیون کینگ توصیههای جالب برای نویسندگی دارد و حتی کتابی هم برای سروسامان دادن به توصیهها نوشته است (کتاب از نوشتن). که از میان توصیههای کینگ میتوان به جملۀ زیر اشاره کرد:
«مطالعه مرکز خلاقیت هر نویسندهای است.»
مطالعه مرکز خلاقیت هر نویسندهای است. من هر جا که میروم یک کتاب هم همراه دارم و فرصتهای زیادی برای سرک کشیدن توی کتاب پیدا میکنم. کلک کار این است که به خودتان یاد بدهید کمکم و زیادزیاد مطالعه کنید.
مطالعه و کتاب باید دوست همیشگی یک نویسنده باشد، نویسندۀ حرفهای نه کتابخوان، که باید کتابخوار باشد!
چیزی که به من کمک میکند نوشتن را آغاز کنم، خواندن است. خواندن که معمولاً ربطی هم به مطلبی که مینویسم، ندارد.
من تاریخ هنر زیاد میخوانم. تاریخ معماری، موسیقیشناسی و کتابهای آکادمیک درمورد این موضوعات، مورد علاقه من هستند. شعر هم میخوانم.
شروع به نوعی توقف هم هست؛ توقفی که براثرِ خواندن مطلبی یا گوشدادن به یک قطعۀ موسیقی در شما رخ میدهد که هم به من نیرو میبخشد و هم مرا بیتاب میکند و به من از اینکه نمینویسم احساس گناه میدهد.سوزان سانتاگ
مطالعۀ بیشتر دربارۀ این نکته:
کتاب خریدن و کتاب خواندن | راهنمای کامل یک شکارچی کتاب!
نوشتن چگونه ما را کتابخوانتر میکند؟
۱۰
چرا همۀ ما باید مهارت قصهگویی را بیاموزیم؟
قصه یک راه فرار برای رسیدن به آرزوهای ناکام است.
صادق هدایت
حتی اگر نمیخواهیم داستاننویس شویم و قصد ما نوشتن پروپوزال و جستار و مقاله است، بازهم بهتر است مهارت قصهگویی و روایت پردازی را بیاموزیم.
داستان تمایز ایجاد می کند. با بیان یک قصۀ تازه، میتوانی تکراریترین پیامها را دوباره و دوباره به گوش مخاطب برسانی و مخاطب تو از این ماجرا راضی و خشنود باشد.
دربارۀ موضوع مقالهای که میخواهی بنویسی چه قصهای به ذهنت میرسد؟ یک خاطره؟ خلاصۀ فیلم یا داستانی که قبلاً خواندهای؟ یک ماجرای مشهور؟ یا یک حکایت قدیمی؟
با همان شروع کن. مو به مو برایمان توصیفش کن. ماجرا چه زمانی رخ داده؟ چه آدمهایی در چه مکانهایی قصه را ساختهاند؟
با یک قصۀ خوب ما را میخکوب مقالهات کن. (+)
مطالعۀ بیشتر دربارۀ این نکته:
چگونه در قصهگویی و داستانسرایی رشد کنیم؟
نوشتن یک داستان چند سال زمان میبرد؟
چگونه نویسنده رمان شویم؟ | آموزش نوشتن رمان
۱۱
چشمها را باید بست!
شاید عجیب و غریب به نظر برسد، ولی به امتحانش میارزد، گاهی برای نویسندگی خلاق باید دست به کارهای نامعمول زد. نوشتن با چشمهای بسته یکی از همین کارهاست. اگر هرازگاهی ده دقیقه با چشمهای بسته بنویسیم شکل تازهای از نوشتنِ بیتکلف را تجربه میکنیم. پنداری این نوع از تاریکی ترس ما را میریزد: ترس ما از بد نوشتن.
بهتر است هنگام چشمبستهنویسی (!) بهتر است نگران در هم رفتن خطوط نباشیم.
برای خوب نوشتن بهتر است نگران هیچ چیزی نباشیم؛ جز ننوشتن.
شاید برایتان جالب باشد که برخی نویسندهها نوشتن در تاریکی را دوست دارند. دوست نویسندهای دارم که هر بار نور اتاقش را به حداقل میرساند و بعد در دل تاریکی اولین نسخۀ داستانش را مینویسد. او همیشه کاغذهای بزرگی را برای نوشتن انتخاب میکند تا کمتر نگران درهم رفتن خطوط باشد.
کارهای دیگر را هم امتحان کنید. مثلاً سرپانویسی هم کار جالبی است. فقط کافی است بایستید و بنویسید.
مطالعه بیشتر درباره این نکته:
۱۲
از نوشتن بنویسید
نوشتن دربارۀ جریان نوشتن، علاقهمان به نوشتن و واکاوی انگیزههایی که برای نوشتن داریم یکی از روشهایی است که نگاه ما را به نوشتن شفافتر میکند.
با نوشتن دربارۀ نوشتن برای نوشتن مصممتر میشویم.
پس هر وقت حس کردید ایدهای برای نوشتن ندارید، خودِ نوشتن را به ایدۀ نوشتن تبدیل کنید.
حتی میتوانید داستان نویسندهای را بنویسید که دچار انسداد ذهنی شده و در به در دنبال ایده است.
مطالعه بیشتر درباره این نکته:
تمرینی مهم یک کتاب آلمانی برای یافتن انگیزههای نویسندگی
۱۳
اهمیت پرورش مهارت تسلط کلامی
نویسنده فردی است با هوش کلامی بالا.
هوش کلامی مهارتی است با تمرین میتوان به آن مسلط شد.
برای تقویت تسلط کلامی خودمان بهتر است با کلمات شروع کنیم.
یکی از تمرینهای مناسب برای تقویت هوش کلامی تمرین کلمهبرداری است.
با استفاده از سلسله تمرینهای زیر میتواند دایره لغات و هوش کلامی خودتان را افزایش بدهید:
فهرست تمرینها:
هوش کلامی چیست؟
تمرین کلمهبرداری چیست؟
تمرین افزایش دایره لغات-۱تمرین افزایش دایره لغات-۲تمرین افزایش دایره لغات-۳تمرین افزایش دایره لغات-۴تمرین افزایش دایره لغات-۵تمرین افزایش دایره لغات-۶تمرین افزایش دایره لغات-۷تمرین افزایش دایره لغات-۸تمرین افزایش دایره لغات-۹تمرین افزایش دایره لغات-۱۰
۱۴
نوشتن به مثابۀ بازی
اگر میخواهید نوشتن به بخش ثابتی از زندگی شما تبدیل شود و هرگز آن را ترک نکنید، باید بازیهای نوشتاری خودتان را ابداع کنید. نوشتن اغلب اوقات کار دشواری است، اما بازیسازی میتواند سختیهای نوشتن را تحملپذیر و حتی شیرین و مهیج کند.
برای اینکه به تمرینهای خودتان حالت بازی بدهید، باید به ساختار و فرایند بازیهایی که دوست دارید توجه کنید. از بازیهای دوران کودکی گرفته تا بازیهای تو موبایلتان. با نوشتن از چه موضوعاتی احساس میکنید در یک بازی شیرین هستید؟ با نوشتن در چه قالبی حس میکنید سرگرم بازی شدهاید؟ بودن و نوشتن در چه فضایی به شما حس بازی میدهد؟
مثلاً نوشتن در شاهین بلاگ یکی از بازیهای روزانۀ من است. پنداری من با نوشتن هر جمله یک امتیاز میگیرم، چون بنا دارم مجموعۀ جملات این وبلاگ را بعدها در قالب یک کتاب منتشر کنم. حتی عنوان این کتاب را هم از همین حالا برگزیدهام.
بازیسازی باعث میشود تا به ایدههای ژرفتر و خلاقانهتری برسیم.
مطالعه بیشتر درباره این نکته:
نوشتن را لذت بخش تر کنید: تیتربازی
۱۵
انگلیسی بنویسیم
هاروکی موراکامی، نویسندۀ مطرح ژاپنی به نکته جالبی اشاره میکند، او میگوید در اوایل ورودش به عرصه رماننویسی، با اینکه تسلط زیادی به زبان انگلیسی نداشته، رمانهایش را به زبان انگلیسی مینوشته و بعد آنها را به زبان ژاپنی ترجمه میکرده و همین باعث شده به نثر ساده و مختص خودش برسد.
با نوشتن به زبان انگلیسی، حتی شده دستوپاشکسته، هم مهارت نگارش به زبان انگلیسی را در خودمان تقویت میکنیم و هم حساسیت و تسلط بیشتری به کلمات فارسی پیدا میکنیم.
۱۶
عدد به عدد پیش بروید
نوشتن با کلمهها آغاز میشود و به جملهها میرسد و مجموعه جملات، پاراگرافها را میسازند و درنهایت متن کامل شکل میگیرد.
ریچارد براتیگان هفت سال تمرین کردن تا نوشتن یک جمله درست را یاد بگیرد.
عدد زدن برای هر جمله و رفتن سراغ سطر بعدی باعث میشود حساسیت بیشتری به ساختار جملهها پیدا کنیم و در نهایت نوشتنهای خواندنیتری بنویسیم.
مطالعه بیشتر درباره این روش:
روش من برای ریختن ترسم از کاغذ سفید
۱۷
یک بازی دیگر: تیتربازی
شما چرا به خواندن این پست علاقهمند شدید و روی آن کلیک کردید؟ مسلماً تیتر آن، پس تیتر مهمترین قسمت هر متن برای جلب توجه خواننده است، گاهی یک تیتر نامناسب و بیرمق متن ارزشمندی را بهطورکلی نابود میکند و باعث میشود هیچکس برای خواندن آن رغبت نکند.
سرمایه گذاری روی مهارت تیتر نویسی یکی از هوشمندانهترین تصمیمهای یک نویسنده حرفهای است.
درباره تیتر زدن:
نوشتن را لذتبخشتر کنید: تیتر بازی
سه پیشنهاد برای یک نویسندۀ آنلاین
۱۸
ده کلمه مورد علاقه شما چیست؟
تابهحال فکر کردهاید که کلمات موردعلاقه شما چه کلماتی هستند؟
فکر کردن به کلمات موردعلاقه و مرور همیشگی آنها میتواند موتور خلاقیت ما را روشن کند، این کار ساده و لذتبخش است، همین الان یک کاغذ بردارید و ده کلمه موردعلاقهتان را بنویسید؛ سپس هر چند وقت یکبار لیست کلماتتان را مرور کنید و ببیند نظرتان درباره یک از کلمهها تغییر کرده و بعد کلمه تازهای را جایگزین کنید.
مطالعه بیشتر:
۱۹
اگر سرتان شلوغ است…
احساس میکنید وقتی برای نوشتن ندارید؟
نویسنده باید دائماً در حال دزدیدن وقت باشد تا بنویسید.
باید تصورتان درباره زمان را عوض کنید، تسلط بر مهارت مدیریت زمان برای یک نویسنده از نان شب واجبتر است.
آنتونی ترالاپ رماننویس، در هر پانزده دقیقه سیصد کلمه مینوشت، او با همین معیار و اندازهگیری دقیق، سه ساعت در روز مینوشت آنهم قبل از رفتن به اداره پست که شغل اصلیاش بود، او با همین روش به یکی از پرکارترین نویسندههای تاریخ تبدیل شد.
۲۰
با زاویه دید بازی کنید
اگر اول شخص مینویسید، دوم شخص و سوم شخص را هم امتحان کنید، این روش فقط مختص به داستاننویسی نیست، حتی میتوانید یادداشتها و خاطرات روزانهتان را هم با زاویه دیدی غیر از اول شخص بنویسید.
اول شخص: من هر روز پانزده دقیقه مینویسم.
دوم شخص: تو از هر وقت اضافهای که گیر میآوری برای نوشتن استفاده میکنی.
سوم شخص: او دیوانه نوشتن است و برای فرار از سروصداهای توی خانه، در پشتبام مینویسد.
مطالعه بیشتر:
۲۱
چگونه رمان و داستان کوتاه بنویسم؟
مسلماً بهترین راه یادگیری داستاننویسی، مطالعۀ عمیق و دیوانهوار رمانها و داستانهای داخلی و خارجی است.
اما اگر میخواهیم به نویسنده حرفهایتری تبدیل بشویم و با سرعت و مهارت بیشتری مسیر داستان نویسی را طی کنیم؛ باید مطالعه کتاب های تخصصی آموزش داستان نویسی را در برنامه حرفهای خودمان قرار دهیم.
در پست زیر به معرفی بهترین کتابهایی آموزش رمان و داستان کوتاه پرداختهشده و بخشهایی منتخب از این کتابها نیز نقلشده است.
مطالعه کاملتر درباره این نکته:
چگونه نویسنده شویم؟ رمان و داستان کوتاه
۲۲
مثلِ نظامی
در نوشتن باید مثل یک نظامی منضبط باشیم. اگر میخواهیم بهجایی برسیم و سری توی سرها دربیاوریم باید نظمی آهنی داشته باشیم، چهبهتر که هرروز سر ساعت معینی نوشتن را شروع کنیم و حتی آغاز جنگ جهان سوم هم هیچ تأثیری روی برنامه نویسندگی ما نداشته باشد.
نظم فیزیکی به نظم ذهنی هم منجر میشود و بهمرورزمان ذهن ما هرروز سر ساعت معینی بهترین ایدهها را به ارمغان میآورد.
مطالعه بیشتر:
۲۳
نویسنده نباید کمالگرا باشد
شده صد تا کتاب روانشناسی کمال طلبی و کمالگرایی بخوانیم، باید بخوانیم، رشد و موفقیت زمانی آغاز میشود که به کمال طلبی و وسواس چیره شویم.
نویسنده باید بیاموزد که هیچ کاری را ناتمام رها نکند و هر طور شده کاری که شروع کرده به آخر برساند.
کمال طلبی چیست و کمال طلب ها، چه ویژگیهایی دارند؟
۲۴
اهمیت مطالعه غیرداستانی
بنا نیست چون میخواهیم داستاننویس بشویم از مطالعه کتابهای غیرداستانی چشمپوشی کنیم.
مطالعۀ تاریخ، سیاست، روانشناسی و فلسفه و جامعه شناسی باید از کارهای همیشگی هر نویسندهای باشد.
مطالعه بیشتر درباره کتاب و کتابخوانی
۲۵
چرا باید کلاسیکها را خواند؟
خواندن متون جدید و معاصر همیشه وسوسه کننده است، اما خواندن متون کلاسیک، با توجه به اهمیتشان، از نان شب واجبتر است. درسهای اصولی و درجه را فقط در آثار کلاسیک میتوان جست، آب را باید از سرچشمه خورد.
مگر میشود بخواهی فارسی بنویسی و گلستان سعدی را از بر نباشی؟
مطالعه بیشتر:
جز دوست نخواهم کرد از دوست تمنایی
۲۶
اگر میخواهی رشد کنی…
بازخورد گرفتن بهترین راه برای اصلاح سریع نوشتهها و یادگیری بهتر است. باید سعی کنیم دایرهای از اطرافیان خوشذوق و حرفهای داشته باشیم تا عیب و ایراد نوشتههایمان را به ما گوشزد کنند.
ارائه آثار به مخاطبان غیرحرفهای هم درسهای بسیاری دارد، ازجمله اینکه کمال طلبی ما را کاهش میدهد و شهامت بیشتری پیدا میکنیم.
مطالعه بیشتر:
۲۷
نوشتن یعنی بازنویسی
اگر همینگوی باآنهمه مهارت صفحه آخر وداع با اسلحه را ۴۰ بار بازنویسی کرده، ما چرا از بازنویسی طفره برویم و بترسیم؟
بزرگترین نویسندههای جهان اذعان دارند که نسخه اول هر متنی معمولاً افتضاح است، بنابراین بازنویسی باید دوست خوب هر نویسندهای باشد.
مطالعه بیشتر:
اگر حالتان از چیزهای که مینویسید به هم میخورد…
۲۸
آیا اطرافیان نویسنده مهماند؟
گشتن با کسانی که مثل ما در آتش نوشتن میسوزند مسلماً بهتر از دمخور شدن با افرادی است که آخرین باری که چیزی نوشتهاند انشای دوره مدرسهشان بوده.
همینطور اطرافیان ذهنی نویسنده هم نقش مهمی در رشد و افول او دارد.
مطالعه کاملتر درباره این نکته:
۲۹
اینتر بزن
اینتر زدن یا رفتن به خط بعدی باعث میشود متنمان نفس بکشد، خواندنیتر شود و مهارت جمله نویسی ما نیز بهتر شود.
مطالعه بیشتر درباره اهمیت اینترزدن
۳۰
پس از نوشتن بسوزانم یا نه؟!
اگر روی کاغذ مینویسید و رپ مینویسید بعد از مدتی حجم صفحات بالا میرود، حالا چه باید کرد.
خاصیت نگهداری از نوشتههای قدیمی این است که با مرور آنها پس از مدت معینی میتوان به نتایج جالبی درباره گذشته و سیر افکار خودمان برسیم.
مطالعه بیشتر:
حافظهای که داشت خیانت میکرد!
۳۱
یک کتاب را بلاگ کنید
وبلاگ نویسی یکی از مفیدترین کارها برای ارتقای مهارت حرفهای یک نویسنده است. با داشتن وبلاگ شخصی خود میتوانیم چند تیر را با یک نشان بزنیم، نظم بیشتری پیدا کنیم، قدرت ارائهمان را افزایش دهیم و به شکل مداوم بازخورد بگیریم.
بلاگ کردن یک کتاب میتواند آتش وبلاگ نویسی ما را گرمتر کند.
داشتن رسانه شخصی برای نویسنده به اعتبار حرفهای او میافزاید.
مطالعه کاملتر درباره این نکته:
چرا باید رسانه خودمان را داشته باشیم
۳۲
ابزار کار مهم است
ابزار مختلف ممکن است ذائقه ما را برای نوشتن تغییر بدهند. نوشتن یک فکر با قلم و کاغذ ممکن است با نوشتن همان فکر توسط کامپیوتر کاملاً متفاوت باشد؛ بنابراین بهتر است ابزار مطلوب خودمان را پیدا کنیم.
همچین بهتر است هرازگاهی ابزار متنوعی را امتحان کنیم، مثلاً اگر همیشه با رواننویس مینویسم چند وقتی هم مداد را امتحان کنیم.
مطالعه بیشتر:
۳۳
غذا چه ربطی به نویسندگی دارد؟
اگر به بنبست خوردهاید و هیچ ایدهای به ذهنتان نمیرسید، شروع کنید به نوشتن درباره غذای موردعلاقهتان، از تأثیر این بازی شگفتزده میشوید، پس از ده دقیقه چنان سر ذوق میآیید که دلتان میخواهد یک رمان دهجلدی را یکشبه بنویسید!
مطالعه بیشتر دربارۀ این تمرین:
۳۴
چگونه مقاله بنویسیم؟
یادداشت نویسی و مقاله نویسی طرفداران زیادی دارد و خیلیها آرزوی تسلط بر این مهارت را دارند، برای توسعه برند شخصیمان هم چارهای جز نوشت مقاله و یادداشت نداریم. خواندن و مرور مقالههای درجهیک و حرفهای میتواند کمک زیادی در توسعه مهارت ما بکند. در لینک زیر یکی از بهترین و آموزندهترین کتابهای آموزش مقاله نویسی معرفی شده است:
چگونه نویسنده شویم؟ مقاله نویسی
۳۵
اگر بارها در نوشتن شکست خوردهاید…
اگر فقط و فقط یک عادت باشد که بتواند زندگی نویسندگی ما دگرگون کند، نوشتن صفحات صبحگاهی است.
صفحات صبحگاهی ابداع خانم جولیا کامرون، نویسنده و معلم آمریکایی است که در تمامی کتابهایش ازجمله کتاب راه هنرمند به تشریح این ایده پرداخته است.
در لینک زیر میتواند همهچیز را درباره نوشتن صفحات صبحگاهی بخوانید:
۳۶
نوشتن و حل مسئله
نوشتن میتوانید یکی از بهترین ابزارها برای تصمیمگیری و حل مسئله باشد.
روش کاربردی و ارزشمند محمدرضا شعبانعلی در پست لطفاً طولانیتر حرف بزن میتواند ابزاری فوقالعاده برای فکر کردن باشد.
۳۷
با جزییات بنویس
نویسندگی یعنی جزییات، یعنی توجه دقیق و موشکافانه به زندگی و اصلاً همین توجه به جزییات و باریکبینی است که نویسندهها را از بقیه متمایز میکند.
ری برادبری میگوید: نویسندهی خوب غالباً زندگی را لمس میکند. نویسندهی میانمایه بهسرعت دستی بر پیکرش میکشد. نویسندهی بد به او تجاوز میکند و در هجوم حشرات رهایش میکند.
بهرهگیری از حواس پنجگانه (بینایی، شنوایی، بساوایی، بویایی، چشایی) میتواند جلوهی بکر و تازهای به نوشتههای ما بدهد.
اگر میخواهید یک نمونه خوب از نوشتن جزییات را ببینید:
۳۸
از این تمرین سادهتر سراغ دارید؟
یک کاغذ سفید بردارید، یا یک فایل ورد باز کنید و تا آخر صفحه هر کلمهای را که به ذهنتان میرسد بنویسید، اصلاً لازم نیست کلمهها مربوط به هم باشند، از قیمه و قورمه گرفته تا عقل و فلسفه میتوانند جزو کلماتی باشند که مینویسید.
کلمه نویسی شمارا از انسداد نویسندگی نجات میدهد.
مطالعه کاملتر:
درباره تمرین کلمه نویسی و عکس تمرین من
درباره اهمیت نوشتن تا آخر صفحه
۳۹
با غلطهایی و املایی و انشایی چه کنم؟
در ابتدایی کار نویسندگی، نگرانی از غلطهای املایی یا انشایی، ممکن است ذوق ما بهکلی کور کند.
بهتر است در آغاز نوشتن از داشتن غلطهای املایی و انشایی هیچ هراسی نداشته باشید، بهمرورزمان بامطالعه بیشتر و همینطور بازنویسی مطالب میتوانیم همه غلطها را رفع کنیم.
در این پست به این موضوع پرداختهشده و چند تا مثال هم آمده است:
آیا باید نگران غلطهای املایی و انشایی باشیم؟
۴۰
ویراستیار چیست؟
ویراستیار یک افزونه رایگان است که بهراحتی روی نرمافزار ورد نصب میشود و کار ویرایش را برای ما راحت و لذتبخش میکند، با ویراستیار دیگر مطالب ما حتی یک غلط املایی هم نخواند داست.
۴۱
اهمیت فهرستنویسی
نوشتن فهرست هم لذتبخش است و هم مفید. ا به گمانم هرکسی باید پوشه یا دفتری از فهرستهای مختلف داشته باشد: فهرست چیزهایی که دوست داریم، فهرست کتابهایی که خواندهایم و میخواهم بخوانیم، فهرست دوستان، فهرست فیلمهای موردعلاقه، فهرست باورها و…
مطالعه بیشتر:
فهرستی از ۱۰ لیست مورد علاقهٔ من
فهرستی از کارهایی که نوشتن را برای ما لذتبخشتر میکنند
۴۲
قدرت کامنت
بهجای «خوب بود» و «عالی بود» یا بدتر از آن یک لایک خشکوخالی برای مطالب ارزشمند و خوبی که سراغ دارید کامنت بگذارید. همین میتواند یک تمرین ساده و آموزنده برای نوشتن باشد.
مطالعه کاملتر درباره اهمیت کامنتنویسی:
قدرت کامنتنویسی: ۳۰ نکته کاربردی
۴۳
یک تمرین: نوشتن از اعتقادات
ژول سالزمن در کتاب آموزنده خود (اگر میتوانید حرف بزنید، پس حتماً میتوانید بنویسید) که حتی نام آنهم بسیار آموزنده است تمرین خوبی را معرفی میکند که انجام آنهم در نوشتن و هم در جنبههای دیگر زندگی بسیار مهم و روشنگر است. این جمله را تا جایی که میتوانید ادامه دهید:
اعتقاد دارم…
نمونهی این تمرین و نکات بیشتر
۴۴
کسی از ضربالمثلهای ایرانی خبر ندارد
برای نویسندهای که میخواهد به زبان فارسی بنویسد و شیرین و تأثیرگذار هم بنویسید، آشنایی با ضربالمثلهای فارسی میتواند کارگشا و آموزنده باشد.
دوست دارید ضربالمثلهای مورد علاقۀ من را ببینید:
۴۵
داستان ۵۵ کلمهای
نوشتن رمان دشوار است و نویسنده تازهکار ممکن از بعد از نوشتن چند هزار کلمه دست از کار بکشد، گاهی حتی نوشتن داستان کوتاه هم سخت به نظر میرسد. همینطور در نوشتن داستانهای بلند نویسنده غیرحرفهای معمولاً دچار رود درازی و زیادهگویی میشود. در چنین شرایطی نوشتن داستانهای ۵۵ کلمهای میتواند بهترین تمرین برای داستاننویسی تازهنفس باشد.
چگونه داستان ۵۵ کلمهای بنویسیم؟
۴۶
استعارهبازی
استعاره و تشبیه و تمثیل به نوشته جذابیت میبخشند و باعث ماندگاری آن در ذهن خواننده میشوند.
اگر دفترچه مخصوص استعاره داشته باشیم، شاخکهایمان برای کشف استعارههایی که با آنها زندگی میکنیم تیزتر میشود.
داشتن دفترچه یادداشت برای موضوعات مختلف و دستودلباز بودن در پر کردن دفترچهها یکی از بهترین راهها برای افزایش خلاقیت است.
مطالعه بیشتر:
۴۷
با احساس بنویس
منطقیترین نوشتهها هم بر پایه احساس درونی ما شکل میگیرند.
همیشه موضوعی هست که احساس ما را برمیانگیزد و باعث میشود فکر کنیم اگر ننویسیم آن احساس از دست میرود یا خفه میشویم.
به نظر میرسد موسیقی بیش از هر چیز دیگری احساسات انسانها را برمیانگیزد.
مطالعه کاملتر:
۴۸
نوشتن در پشتبام
برخلاف آن تصور ثابت که حتماً باید جای ثابتی برای نوشتن داشته باشیم، نوشتن در جاهای مختلف دفتر کار یا خانه میتواند تنوع زیادی را وارد کار ما کند.
اگر همیشه در اتاقتان مینویسد هال را امتحان کنید؛ اگر همیشه توی خانه مینویسید کوچه یا پشتبام را امتحان کنید.
مطالعه بیشتر:
۴۹
وسعت و قدرت نوشتن
نوشتن فقط داستاننویسی نیست و میتواند کارکردهای مختلفی داشته باشد.
نوشتن میتواند بهترین ابزار ما برای رشد و توسعه شخصی باشد. نوشتن میتواند درمان هم باشد و حتی کتابها و پژوهشهایی درباره نوشتن درمانی موجود است.
درباره اهمیت نوشتن در عرصههای مختلف مطالعه کنید:
از نوشتن که حرف میزنم، از چه حرف میزنم
۵۰
اینجا هم هدف مهم است
بهتر است برای نوشتن هدف مشخصی داشته باشیم.
به چند شکل میشود برای نوشتن روزانه هدفگذاری کرد:
یک: بر اساس تعداد صفحات. مثلاً تصمیم میگیریم تحت هر شرایطی روزانه سه صفحه بنویسیم.
دو: بر اساس زمان. مثلاً تصمیم میگیریم هر روز یک پومودورو را به نوشتن اختصاص بدهیم.
سه: بر اساس تعداد کلمه. مثلاً تصمیم میگیریم هر روز پانصد کلمه در یک فایل ورد تایپ کنیم
مطالعه کاملتر:
۵۱
مشق بنویسید
رونویسی میتواند آموزندهترین کاری باشد که برای نوشتن تجربه میکنیم. کار غریبی هم نیست، در دوران دبستان بهزور این کار را انجام میدادیم و حالا خودمان بهدلخواه انتخاب میکنیم از روی متنهایی که دوست داریم رونویسی کنیم.
نکات تکمیلی درباره اهمیت رونویسی:
اگر نمیتوانید بنویسید، این کار را انجام دهید
۵۲
تمرین کلمه برداری
این بهترین روشی است که من برای تمرین نوشتن و تقویت نثرم به آن رسیدهام. در این روش، طی مطالعه کلمهها و عبارتهایی که به نظرم تازه میرسند را یادداشت میکنم و بعد سعی میکنم با استفاده از آنها متنهای تمرینی بنویسم.
مطالعه بیشتر:
شاملو درباره اهمیت کلمات چه گفته است؟
بازی جملهسازی برای افزودن کلمات به دامنه واژگان فعال
بهترین راه مطالعه برای تقویت مهارت نگارش
۵۳
کوتاه نویسی
از اهمیت ایجاز هر چه بگویم کم گفتهام؛ مهارت در ایجاز یعنی اوج هنر نویسنده.
یکی از سه پیشنهادی که برای یک نویسنده آنلاین منتشر کرده بودم درباره اهمیت کوتاه نویسی است:
سه پیشنهاد برای یک نویسندۀ آنلاین
۵۴
اهمیت خواب و رؤیا
بهمحض بیدار شدن خوابهایتان را بنویسید و حتی خوابهایتان را روی کاغذ تعبیر کنید.
رویها منشأ بسیاری از مهمترین شاهکارهای ادبی و هنری جهان بودهاند. از دست دادن خوابها و بیتوجهی به آنها ظلم بزرگی به ناخودآگاه و خلاقیت ماست.
داشتن دفتری برای خوابها میتواند سندی ارزشمندی از رؤیاهای ما در دوران مختلف زندگیمان باشد.
مطالعه بیشتر درباره این نکته و روش بهرهگیری از رؤیاها: